Organizacja powstała z inicjatywy 10 przedstawicieli samorządów gminnych, w 1992 roku, pod nazwą Pomorskie Stowarzyszenie Gmin Wiejskich, jako efekt zapotrzebowania na wspólne działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich województwa pomorskiego. Po 32 latach działalności Związek Gmin Pomorskich jest najstarszą i największą w województwie pomorskim korporacją zrzeszającą jednostki samorządu terytorialnego oraz jedną z największych w kraju. Obecnie, zrzeszamy 103 gminy wiejskie, miejsko–wiejskie i miejskie, a podejmowane przez nas inicjatywy mają przełożenie na jakość życia 1 000 000 mieszkańców.
Nadrzędnymi założeniami realizowanymi w ramach statutu przyjętego przez ZGP jest reprezentowanie i obrona wspólnych interesów zrzeszonych jst oraz wspieranie idei samorządu terytorialnego.
W praktyce, oznacza to:
- prowadzenie mediacji w sprawach spornych między zrzeszonymi jst a administracją rządową i samorządową,
- integrowanie działań jst zrzeszonych w stowarzyszeniu zmierzających do szybkiego usunięcia negatywnych skutków działalności osób prawnych i fizycznych naruszających ważne interesy gminy,
- inicjowanie i wspieranie kulturalnego rozwoju jst stowarzyszonych, w tym ochrony i promocji dorobku kulturalnego,
- wspieranie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju ekonomicznego i społecznego jst,
- wspieranie działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy międzynarodowej na poziomie lokalnym.
Związek Gmin Pomorskich w swoich działaniach skupia się przede wszystkim na takich płaszczyznach jak:
- promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej mieszkańców gmin,
- rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności,
- edukacja ekologiczna,
- rozwój dialogu społecznego,
- rozwój edukacji w oparciu o zasadę kształcenia ustawicznego,
- upowszechnienie i ochrona praw kobiet,
- upowszechnienie kultury fizycznej i sportu,
- działania na rzecz rozwoju i ochrony gospodarki środowiskowej, w tym rybołówstwa.
Realizujemy zadania statutowe poprzez koordynację i współdziałanie, tworzenie sieci kontaktów i inspirowanie, tak aby nasi członkowie mogli wykorzystać wspólną siłę zjednoczoną pod postacią Związku Gmin Pomorskich. Wprowadzamy swoich przedstawicieli w charakterze uczestników bądź obserwatorów do komitetów, komisji na szczeblu wojewody, marszałka województwa oraz administracji rządowej. Współuczestniczymy w tworzeniu polityki regionalnej i lokalnej dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju gmin województwa pomorskiego. Organizujemy również spotkania z przedstawicielami administracji rządowej, samorządowej oraz agend rządowych w celu pozyskiwania bieżącej informacji oraz wywołania dyskusji nt. aktualnie obowiązujących zasad i procedur.
Jednym z najistotniejszych owoców naszej pracy jest otwarcie się na dialog z organizacjami zrzeszającymi jednostki samorządu terytorialnego z innych województw naszego kraju. Wspólnie z 10 stowarzyszeniami jst, w 2013r. w Nowej Soli, podpisaliśmy Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych (OPOS), którego celem jest wspólna i skoordynowana reprezentacja w najważniejszych sprawach związanych z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego w Polsce oraz wzajemna wymiana dobrych praktyk związanych z funkcjonowaniem regionalnych organizacji samorządowych. W okresie od 1 stycznia do 31 czerwca 2015r. Związek Gmin Pomorskich obejmował prezydencję OPOS, podczas której zostaliśmy poproszeni o oddelegowanie przedstawicieli do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Działanie to poważnie wzmocniło naszą pozycję, szczególnie wobec centralnych organów decyzyjnych.
Równie ważnym wydarzeniem, które śmiało możemy wpisać w poczet naszych sukcesów, jest nawiązanie kontaktów ze stowarzyszeniami gmin w Niemczech, Szwecji i Danii otwierających furtkę do szeroko rozumianej współpracy międzynarodowej, wymiany doświadczeń i dobrych praktyk.
Ponadto, Związek Gmin Pomorskich jest członkiem Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów Rzeczpospolitej Polskiej, gdzie przedstawia na forum stanowiska i opinie zgłaszane przez zrzeszonych członków.
W celu stworzenia warunków do uzyskania maksymalnych korzyści wynikających z członkostwa, stowarzyszenie nawiązało trwałe kontakty i realizuje projekty z takimi instytucjami jak:
- Ministerstwa,
- Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego,
- Pomorski Urząd Wojewódzki,
- Konwent Starostów Województwa Pomorskiego,
- Wojewódzki Urząd Pracy,
- Urząd Statystyczny w Gdańsku,
- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku,
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska,
- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku, Toruniu i Szczecinku,
- Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku,
- Samorządowe Kolegia Odwoławcze w Gdańsku i Słupsku
- Pomorska Izba Rolnicza,
- Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego,
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
- Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa,
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- Pracodawcy Pomorza,
- Pomorski Fundusz Pożyczkowy,
- Pomorska Rada Organizacji Pozarządowych.
Związek Gmin Pomorskich współpracuje również z uczelniami wyższymi województwa:
- Uniwersytet Gdański,
- Politechnika Gdańska,
- Ateneum – Szkoła Wyższa w Gdańsku,
- Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni,
- Akademia Wychowania Fizycznego w Gdańsku,
- Wyższa Szkoła Inżynierii Gospodarki w Słupsku.